Co zobaczyć w Olsztynie. Stare Miasto i jego atrakcje

Jeżeli zastanawiasz się, czy w Olsztynie jest co zobaczyć, to już w pierwszym zdaniu odpowiadamy, że TAK.  W Olsztynie znajduje się szereg zabudowań historycznych, które oferuje Stare Miasto, a także niezliczone atrakcje na świeżym powietrzu dzięki choćby 15. jeziorom w granicach miasta. Tym artykułem rozpoczynamy nasz subiektywny przewodnik po Olsztynie i tym,co można tu zobaczyć. Oczywiście nie zabraknie informacji o dostosowaniu tych miejsc dla wózków, zarówno tych dziecięcych, jak i inwalidzkich.  Na początek prezentujemy Stare Miasto w Olsztynie i jego atrakcje.

Bardzo krótka historia Olsztyna

Domyślamy się, że już chcielibyście zacząć zwiedzać Olsztyn. Jednakże, aby poczuć i lepiej zrozumieć to miasto, należy choć pobieżnie poznać jego historię.

Olsztyn jest stolicą Warmii i Mazur i założony został około 1334 roku, kiedy to pruski wójt warmiński założył tu strażnicę. Ta miała chronić Prusów przed najazdem Litwinów. Podobno już wtedy nazywano to miejsce Allenstein, czyli Kamień nad Łyną, a tak naprawdę Kamień nad łanią. A dlaczego? Bo staropruskie słowo Alna, od którego wzięła się nazwa miasta, oznaczało łanię – samicę jelenia. Dzięki bogatym terenom łowieckim, jeziorom, młynom na rzece Łynie i atrakcyjnym szlakom handlowym, Olsztyn szybko się rozwijał.

Przez wiele lat miasto było pod panowaniem Krzyżaków, o czym świadczyć może wystawienie olsztyńskiej chorągwi w Bitwie pod Grunwaldem. W kolejnych latach miasto było polskie, potem znów krzyżackie, aż w 1466 roku ostatecznie trafiło do Polski.

Warto wspomnieć, że podczas kolejnej wojny z Krzyżakami administratorem kapituły warmińskiej na zamku olsztyńskim był sam Mikołaj Kopernik, a dowody na to można zobaczyć w Olsztynie do dziś. Jeśli chcesz poznać szerzej historię Olsztyna, to w sieci jest wiele opracowań, na przykład w Wikipedii.

Na zakończenie części historycznej prosimy byście pamiętali, że Olsztyn leży na Warmii, nie na Mazurach 🙂

Stare Miasto w Olsztynie i jego atrakcje

Wysoka Brama

Do Olsztyna można przylecieć samolotem, przyjechać samochodem, autobusem lub pociągiem. Następnie zielonym tramwajem, należy udać się w kierunku centrum, by przekonać się, co można zobaczyć w Olsztynie.

Nasze zwiedzanie Starego Miasta zaczynamy przechodząc przez Wysoką Bramę. W jej głównym wejściu widoczne są tory pierwszych olsztyńskich tramwajów. Pierwotnie, ta pochodząca z XIV wieku budowla, miała charakter obronny i kontrolny. Jako jedyna z trzech bram miejskich przetrwała do dziś. W kolejnych latach była zbrojownią, a w XIX wieku więzieniem, w którym trzymano Wojciecha Kętrzyńskiego za przemyt broni dla powstańców styczniowych. Wartym odnotowania jest fakt, że od strony Starego Miasta, na górze bramy umieszczony jest dar dla Olsztynian od samego Świętego Jana Pawła II, mozaika Matki Boskiej Królowej Pokoju.

Obecnie brama jest jednym z najbardziej charakterystycznych symboli Olsztyna, a na jej piętrach znajduje się hotel. Natomiast przed bramą, od strony centrum, obejrzeć można pozostałości murów miejskich.

Dla osób poruszających się na wózku możliwe jest jedynie obejrzenie Wysokiej Bramy z zewnątrz, nad czym niezwykle ubolewamy.

Targ Rybny i Dom „Gazety Olsztyńskiej”

Po przejściu przez Wysoką Bramę skręcamy od razu w prawo i po chwili docieramy na odnowiony w 2002 roku historyczny plac, który powstał w 1378 roku. Pierwotnie nazywany był targiem świńskim i był drugim co do wielkości targowiskiem w Olsztynie. Po II wojnie światowej wyburzono większość stojących przy nim pięknych kamienic, które podobno nie nadawały się do remontu. Zmieniono także nazwę placu na plac gen. Karola Świerczewskiego „Waltera”. Olsztynianie żartobliwie plac nazywali wówczas „Karolkiem”.  Obecnie na targu znajdują się liczne restauracje, a w sezonie stragany z pamiątkami i rzemiosłem. Na Targu Rybnym znajduje się też rekonstrukcja budynku, w którym w latach 1920-39 mieściła się redakcja i drukarnia krzewiącej polskość „Gazety Olsztyńskiej”. Tuż obok znajduje się pomnik św. Jakuba, patrona Olsztyna.

Plac jest dostępny dla osób na wózkach, ale Dom „Gazety Olsztyńskiej”, w którym znajduje się muzeum, już niestety nie.

Kościół Ewangelicko-Augsburski

Ci którzy mogą powinni wejść po schodach i udać się w prawo, a następnie wzdłuż płotu kościoła przejść do jego wejścia. Natomiast Ci co nie mogą, bo poruszają się na kołach, powinni wrócić się do Wysokiej Bramy, skręcić w prawo i następnie w pierwszą ulicę w prawo – w taki sposób znajdziemy się nad schodami.

Docieramy do jednego z trzech kościołów, które koniecznie trzeba zobaczyć na Starym Mieście w Olsztynie, do kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Posiadający 43-metrową wieżę kościół wybudowany został w 1899 roku. Ciekawostką jest to, że podobno wiszące na wieży dzwony w czasie I wojny światowej zostały przetopione na armaty.

Kościół niestety nie jest dostępny dla wózków. Często wejście do środka nie jest możliwe dla kogokolwiek.

Ławeczka Mikołaja Kopernika

Jak już wspominaliśmy na początku, Olsztyn to miasto tego, który wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię. Mowa oczywiście o światowej sławy astronomie – Mikołaju Koperniku, który mieszkał i pracował na zamku w Olsztynie. Aby uczcić to wydarzenie i przypominać o nim, nieopodal kościoła w 650-lecie Olsztyna i 530-lecie urodzin Kopernika ustawiono jego rzeźbę i ławeczkę jego imienia. W związku z tym w Olsztynie zobaczyć Kopernika można nawet dziś, ba, można nawet usiąść mu na kolanach.

Ławeczka jest dostępna dla osób na wózkach, choć podłoże wykonane jest z bruku.

Amfiteatr im. Czesława Niemena

Tu obok Ławeczki Mikołaja Kopernika, na lewo od niej, znajduje się Amfiteatr im. Czesława Niemena, który imię tego znanego muzyka uzyskał w 2006 roku. Natomiast pierwsze występy w tym miejscu odbywały się już w roku 1978.

Amfiteatr to niewątpliwie centrum koncertowego Olsztyna, co da się zobaczyć szczególnie latem, kiedy w Olsztynie trwa Olsztyńskie Lato Artystyczne.

Amfiteatr, dzięki niedawnej modernizacji, został dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Są windy, toalety, a nawet zewnętrzna dostosowana toaleta. Szkoda, że dojście do amfiteatru już tak dostosowane nie jest i trzeba przetoczyć się po kocich łbach.

Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie

Z amfiteatru nie sposób nie zobaczyć najstarszego i najbardziej okazałego zabytku znajdującego się w Olsztynie, Zamku Kapituły Warmińskiej. Budowanie zamku rozpoczęto w 1348 roku, a okrągłą 30-metrową wieżę wraz z południowym skrzydłem dobudowano w wieku XV.

Z racji na to, że zamek przez lata był pod panowaniem Krzyżaków, to nie omijały go działania wojenne i napaści. Gdy zamek został już na stałe przypisany Polsce, na jego czele zasiadł sam Mikołaj Kopernik, który obronił zamek przed kolejnym najazdem krzyżackim. Po Koperniku, na zamku, pozostała tablica astronomiczna znajdująca się na ścianie krużganka. Umożliwiała ona astronomowi śledzenie wiosennych i jesiennych zrównań dnia z nocą. Ciekawostką zamku jest zewnętrzna toaleta, która znajduje się na murze, po lewej stronie od bramy wejściowej.

Obecnie na dziedzińcu zamku w Olsztynie (wejście bezpłatne) można zobaczyć nieczynną studnię, wersalski kamień graniczny z 1919 roku oraz posąg baby pruskiej z Barcian. Baba pruska to wbrew nazwie najprawdopodobniej mężczyzna. Posąg ma przedstawiać wojownika i podobno był używany jako wizualizacja Prusa w turniejach rycerskich Krzyżaków. Druga hipoteza mówi o tym, że baba przedstawia zaklętego w kamień Prusa ukaranego za przewinienia.

Wejście na dziedziniec zamku jest możliwe dla osób na wózku, choć podłoże jest nierówne. Niestety nie ma możliwości zwiedzania zamku.

Stary ratusz i główna część Starego Miasta, którą trzeba zobaczyć w Olsztynie

Z zamku udajemy się w kierunku kościoła i dalej prosto w stronę narożnej fontanny. Znajdujemy się w głównej części Starego Miasta w Olsztynie, gdzie podziwiać możemy kamienice oraz wstąpić do jednej z wielu restauracji, pubów czy kawiarni.

W centralnej części rynku znajduje się Stary Ratusz. Wybudowany on został w 1500 roku i od samego początku miał służyć władzom Olsztyna. Natomiast parter i piwnice wykorzystywane były jako hale targowe. Ratusz często zmieniał lokatorów i tak na przykład w czasach nazistowskich, siedzibę tu miało Hitlerjugend. Obecnie w tym miejscu znajduje się Wojewódzka Biblioteka Publiczna.

Na uwagę zasługują dwa, umieszczone na rogach budynku, zegary słoneczne. Wokół Starego Ratusza w czasie świąt Bożego narodzenia odbywa się Warmiński Jarmark Świąteczny.

Będąc w tym miejscu warto poświęcić trochę czasu na to, by zobaczyć i odkryć kilka zakątków Starego Miasta w Olsztynie. Następnie polecamy wrócić pod Ratusz, by ulicą pomiędzy arkadami dotrzeć do największego kościoła w Olsztynie – Bazyliki Konkatedralnej św. Jakuba Apostoła.

Olsztyńskie Stare Miasto jest dostępne dla osób na wózkach, jednak mnogość bruku może powodować lekki dyskomfort.

Katedra w Olsztynie

Ukończona w XV wieku katedra jest ogromna i robi wrażenie już od samego początku. Wybudowana z czerwonej cegły budowla jest najstarszym kościołem w mieście i unikalnym zabytkiem na skalę województwa.

Katedra miała trudne losy. Na przestrzeni lat katedra była wielokrotnie niszczona, a jednego z większych zniszczeń doznała w 1807 roku. Wtedy to wojska napoleońskie zamknęły tu w zimę jeńców rosyjskich. Jeńcy by obronić się przed siarczystym mrozem spalili praktycznie całe wnętrze katedry.

Obecnie wewnątrz katedry można podziwiać marmurową chrzcielnicę z XVII wieku, tron arcybiskupów warmińskich oraz okazałe organy na których grał wybitny kompozytor, autor hymnu i hejnału Olsztyna (O Warmio moja miła) Feliks Nowowiejski.

Przez katedrę przebiega szlak św. Jakuba, który jest patronem Olsztyna. W 1991 roku mszę w katedrze odprawiał Święty Jan Paweł II.

Katedra jest dostępna dla osób na wózkach inwalidzkich. By się do niej dostać, trzeba skorzystać z drzwi na lewo od wejścia głównego.

Warto zobaczyć w Olsztynie znacznie więcej

Mamy nadzieję, że pierwszą częścią naszego subiektywnego przewodnika, po tym co warto zobaczyć w Olsztynie, przekonaliśmy Cię, że Olsztyn zasługuje na odwiedziny. W kolejnych częściach odwiedzimy parki, jeziora, zabytki poza Starym Miastem, rozrywkową część Olsztyna, a także atrakcje które stają się wyjątkowe właśnie tu.

Zapraszamy do Olsztyna!

Dostosowana mapa po tym co zobaczyć w Olsztynie